อุปสงฺกมตีติ เอตฺถ ยถา โส ราชา อุปสงฺกมิ, ตํ อาคมนโต ปฏฺฐาย ทสฺเสตุํ ‘‘เถโร กิรา’’ติอาทิ อารทฺธํฯ มหาปานํ นาม อญฺญํ กมฺมํ อกตฺวา ปานปสุโต หุตฺวา สตฺตาหํ ตทนุรูปปริชนสฺส สุราปิวนํฯ เตนาห ‘‘มหาปานํ นาม ปิวิตฺวา’’ติฯ สาลิถุเสหีติ รตฺตสาลิถุเสหิฯ ฑยฺหมานํ วิย กิปิลฺลิกทํสนชาตาหิ ทุกฺขเวทนาหิฯ มุขสตฺตีหิ วิชฺฌิํสุ วลฺลภตายฯ อิตฺถิโลโล หิ โส ราชาฯ

ปเวณินฺติ เตสํ สมาทานปเวณิํ พฺรหฺมจริยปพนฺธํฯ ปฏิปาเทนฺตีติ สมฺปาเทนฺติฯ ครุการมฺมณนฺติ ครุกาตพฺพอารมฺมณํ, อวีติกฺกมิตพฺพารมฺมณนฺติ อตฺโถฯ อสฺสาติ รญฺโญฯ จิตฺตํ อโนตรนฺตนฺติ ปสาทวีถิํ อโนตรนฺตํ อนุปคจฺฉนฺตํฯ วิเหเฐตุนฺติ วิพาธิตุํฯ

โลภสฺส อปราปรุปฺปตฺติยา พหุวจนวเสน ‘‘โลภธมฺมา’’ติ วุตฺตํฯ อุปฺปชฺชนฺตีติปิ อตฺโถ เยว, ยสฺมา อุปฺปชฺชมาโน โลภธมฺโม อตฺตโน เหตุปจฺจเย ปริคฺคหาเปนฺโต ชานาเปนฺโต วิย สหติ ปวตฺตตีติฯ อิมเมว กายนฺติ เอตฺถ สมูหตฺเถ เอว กาย-สทฺโท คพฺภาสยาทิฏฺฐาเนสุ อุปฺปชฺชนธมฺมสมูหวิสยตฺตา, อิตเร ปน กายูปลกฺขิตตาย ‘‘กาโย’’ติ เวทิตพฺพาฯ อุตฺตานเมว เหฏฺฐา วุตฺตนยตฺตาฯ

ภารทฺวาชสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. โฆสิตสุตฺตวณฺณนา

[129] รูปา จ มนาปาติ นีลาทิเภทา รูปธมฺมา จ มนสา มนุญฺญา ปิยรูปา สํวิชฺชนฺติ, อิทญฺจ สุขเวทนียสฺส ผสฺสสฺส สภาวทสฺสนตฺถํฯ เอวํ ‘‘รูปา จ มนาปา อุเปกฺขาเวทนิยา’’ติ เอตฺถาปิ ยถารหํ วตฺตพฺพํฯ จกฺขุวิญฺญาณ…เป.… ผสฺสนฺติ วุตฺตํฯ อุปนิสฺสยโกฏิยา หิ จกฺขุวิญฺญาณสมฺปยุตฺตผสฺโส สุขเวทนีโย, น สหชาตโกฏิยาฯ เตนาห – ‘‘เอกํ ผสฺสํ ปฏิจฺจ ชวนวเสน สุขเวทนา อุปฺปชฺชตี’’ติฯ เสสปเทสูติ ‘‘สํวิชฺชติ โข, คหปติ, โสตธาตู’’ติ อาคเตสุ ปญฺจสุ โกฏฺฐาเสสุฯ